پنجشنبه ۱۵ آبان ۱۴۰۴
در عصر دیجیتال، اینترنت یکی از ستون‌های اصلی اقتصاد جهانی است. قطع یا محدود شدن اینترنت در یک کشور، نه تنها کاربران و شرکت‌های داخلی آن را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بلکه دامنه‌ی اثرات آن به کشورهای همسایه نیز سرایت می‌کند. از معاملات تجاری گرفته تا نقل و انتقال مالی، صادرات داده، و حتی جریان گردشگری، همه به شبکه‌ی ارتباطی متصل‌اند.
مفهوم «اقتصاد وابسته به داده» باعث شده هرگونه اختلال در شبکه‌های ارتباطی، از مرزهای سیاسی فراتر رود و به سرعت بر وضعیت کسب‌وکارهای منطقه‌ای اثرگذار شود. این مقاله‌ی کویرنیوز بررسی می‌کند که چگونه چنین قطعی‌هایی، زنجیره‌ی اقتصاد دیجیتال و فیزیکی کشورهای اطراف را تکان می‌دهد.
بسیاری از کشورهای همسایه از خطوط ارتباطی و مسیرهای فیبر نوری مشترک استفاده می‌کنند. وقتی یکی از این کشورها دچار قطعی گسترده می‌شود، جریان داده در کل شبکه مختل می‌شود. به‌عنوان مثال، قطع ارتباط اینترنتی در شرق ترکیه می‌تواند اتصال ایران، آذربایجان و گرجستان را نیز دچار افت سرعت یا از کار افتادگی مقطعی کند.
از منظر اقتصادی، این مسئله بر شرکت‌های صادراتی و سیستم‌های پرداخت آنلاین تأثیر مستقیم دارد، زیرا میلیون‌ها تراکنش بین‌المللی به‌واسطه سرورهای مشترک انجام می‌شوند. کاهش سرعت یا توقف این تراکنش‌ها، ضررهای روزانه‌ی میلیون دلاری به تجارت خارجی وارد می‌کند.
زیرساخت‌های ابری (Cloud) و سامانه‌های بانکی منطقه‌ای بر پایه‌ی تبادل لحظه‌ای داده کار می‌کنند. وقتی مسیر ارتباطی مختل می‌شود، کسب‌وکارها نمی‌توانند به داده‌های جاری دسترسی داشته باشند. در نتیجه، کارکرد خدمات حیاتی مثل رزرو پرواز، انتقال پول، یا هماهنگی زنجیره لجستیک با مشکل جدی روبه‌رو می‌شود. این شکل از تاثیر، اقتصاد دیجیتال را در عمق خود ضربه می‌زند و حتی پس از بازگشت اینترنت، بازسازی اعتماد کاربران زمان‌بر خواهد بود.
در دنیای امروز، ارتباط مستقیم بین شرکت‌های تولیدی و مصرف‌کنندگان خارجی از طریق بستر اینترنت انجام می‌شود. اگر کشوری دچار قطع ارتباط شود، شرکای تجاری خارجی نمی‌توانند به صورت مؤثر عملیات خرید، صدور فاکتور یا حمل کالا را هماهنگ کنند. این اختلال باعث توقف فرآیند صادرات و واردات در کوتاه‌مدت می‌شود.
همچنین بازار بورس و سرویس‌های مالی بین‌مرزی از این وضعیت آسیب می‌بینند، زیرا اطلاعات قیمت و معاملات بورسی در لحظه منتقل می‌شوند. توقف این داده‌ها می‌تواند باعث از بین رفتن اعتماد سرمایه‌گذاران منطقه‌ای شود و ارزش سهام شرکت‌های وابسته را در کشورهای همسایه کاهش دهد.
در سال‌های اخیر، قطعی اینترنت در یکی از کشورهای آسیای مرکزی موجب شد چندین شرکت حمل‌ونقل بین‌المللی در کشورهای اطراف دچار تأخیر و زیان شوند. ارتباط سامانه‌های مسیر‌یابی، انبارداری و پرداخت الکترونیکی بین مرزی از دست رفت و چرخه‌ی اقتصادی منطقه برای چند روز متوقف شد. چنین مثال‌هایی نشان می‌دهد که اقتصاد دیجیتال منطقه‌ای چقدر شکننده است و به تعامل پیوسته‌ی داده وابسته مانده است.
قطع اینترنت نه‌تنها ارتباط مالی را محدود می‌کند، بلکه بر رفتار روانی بازارها نیز تأثیر می‌گذارد. کاهش ناگهانی اطلاعات باعث افزایش ترس و احتیاط سرمایه‌گذاران می‌شود. در چنین شرایطی، بازارهای همسایه با افت معاملات و افزایش تقاضا برای ارزهای امن مانند دلار روبه‌رو می‌شوند.
سرمایه‌گذاران منطقه‌ای معمولاً پول خود را از بازارهای پرریسک خارج کرده و به سمت دارایی‌های مقاوم‌تر مانند طلا یا رمزارزها منتقل می‌کنند. این واکنش زنجیره‌ای، تعادل اقتصادی در کشورهای نزدیک را نیز بر هم می‌زند.
وقتی جریان داده مختل می‌شود، تحلیل‌گران اقتصادی نمی‌توانند پیش‌بینی‌های دقیق انجام دهند. از آن‌جا که مدل‌های تحلیلی از داده‌های لحظه‌ای تغذیه می‌شوند، قطعی اینترنت موجب ضعف مدل‌سازی و کاهش کیفیت تصمیم‌گیری اقتصادی می‌شود. این امر بر سیاست‌گذاری کشورهای همسایه نیز اثر می‌گذارد، چون داده‌های تعاملات تجاری حذف یا ناقص می‌شود.
پس از هر بحران ارتباطی، شرکت‌های بین‌المللی در حوزه فناوری مجبور می‌شوند برای حفظ پایداری شبکه، سرمایه‌گذاری‌های کلانی انجام دهند. این هزینه‌ها در نهایت به کشورهای همسایه نیز منتقل می‌شود. اپراتورهای مخابراتی باید مسیرهای پشتیبان تازه ایجاد کنند، و هزینه‌ی نگه‌داری و افزایش ظرفیت نیز افزایش می‌یابد.
در مجموع، این چرخه اقتصادی باعث بالا رفتن قیمت خدمات ارتباطی و کاهش رقابت‌پذیری در کل منطقه می‌شود؛ به‌عبارتی، قطعی اینترنت در یک کشور می‌تواند به شکل زنجیره‌ای بار مالی آن را به همسایه‌هایش منتقل کند.
در دنیایی که داده به اندازه انرژی ارزشمند است، هرگونه اختلال در اینترنت می‌تواند مانند زلزله‌ای اقتصادی عمل کند. وابستگی متقابل کشورهای منطقه به اتصال دیجیتال، نیاز به سرمایه‌گذاری‌های مشترک در زیرساخت‌های پایدار اینترنت را روشن می‌کند.
راه‌حل بلندمدت، توسعه‌ی شبکه‌های مستقل ولی هماهنگ منطقه‌ای است که با مکانیزم‌های جبران سریع بتوانند مانع سرایت بحران شوند. سازمان‌های منطقه‌ای و دولتی باید این تهدید را جدی بگیرند، زیرا آینده‌ی اقتصاد کشورهایشان بیش از هر زمان دیگری به پایداری ارتباطات وابسته است.
مطالعه بیشتر: گوگل و تبدیل گوشی‌های اندرویدی به شبکه‌ای از حسگرهای زلزله
تمام حقوق برای پایگاه خبری کویر نیوز محفوظ می باشد کپی برداری از مطالب با ذکر منبع بلامانع می باشد.
کویرنیوز