باز هم نام علیرضا فغانی در صدر اخبار داوری جهان فوتبال قرار گرفته است؛ داوری که حالا نه تحت پرچم ایران، بلکه به عنوان نماینده داوران استرالیا، قضاوت یکی از بزرگ‌ترین دیدارهای باشگاهی دنیا را بر عهده می‌گیرد. در آستانه دیدار فینال جام جهانی باشگاه‌ها—جایی که پاری‌سن‌ژرمن و چلسی در ورزشگاه مت‌لایف به مصاف هم می‌روند—بخشی از توجهات فوتبال‌دوستان ایرانی نه فقط به تیم‌ها، بلکه به تیم داوری و شخص فغانی معطوف شده است؛ داوری که امروز در کنار همکاران خود از استرالیا و آرژانتین، آماده سوت زدن در مهم‌ترین رقابت این تورنمنت خواهد شد.

پی‌یر لوئیجی کولینا، رئیس کمیته داوران فیفا، در خصوص انتخاب فغانی و تیمش برای قضاوت در این بازی حساس اظهار داشته: «ما علیرضا فغانی و سایر اعضای تیم داوری را انتخاب کردیم چون بر این باوریم که این ترکیب، شایسته‌ترین و آماده‌ترین گروه برای قضاوت در دیدار فینال است.» سخنان کولینا بر مبنای عملکرد برجسته فغانی در طول برگزاری مسابقات است؛ او پیش‌تر هم چند دیدار مهم از جمله مصاف‌های الاهلی و اینترمیامی، بایرن مونیخ و بوکاجونیورز و همچنین پالمیراس و چلسی را داوری کرده بود و حالا مدیریت فینال به او سپرده شده است.

خود فغانی در مصاحبه با سایت رسمی فیفا با اشاره به اهمیت این انتخاب می‌گوید: «حضور در این مسابقات برای من افتخاری بزرگ است. این نخستین دوره جام باشگاه‌های جهان با فرمت ۳۲ تیمی است و اینکه می‌توانم بخشی از این رقابت پرچالش باشم واقعاً خوشایند است. من ۴۷ سال دارم و این احتمالاً یکی از آخرین تورنمنت‌های بین‌المللی من خواهد بود. سعی می‌کنم از هر لحظه‌اش بهره ببرم و بهترین عملکرد را ارایه دهم. از طرفی، ما برای تمامی جنبه‌های بازی آمادگی کامل داریم و تلاش می‌کنیم سطح داوری فینال، در بهترین حالت خود باشد.»

در این میان، رنگ و نشان پرچم کنار نام فغانی همواره برای فوتبال‌دوستان ایرانی محل دلخوری و حسرت بوده است؛ موضوعی که سال‌ها پیش با تصمیم بحث‌برانگیز مسئولان وقت داوری کشور رقم خورد. در دوره‌ای که ریاست کمیته داوران به فردی تعلق داشت که بعداً خودش هم سمتش را از دست داد، فغانی—یکی از معتبرترین داوران تاریخ فوتبال ایران—ناگهان از لیست داوران الیت ایران کنار گذاشته شد، آن هم به نام جوان‌گرایی. بر خلاف تمایل فغانی که مایل بود تا پایان دوران حرفه‌ای خود با نام ایران سوت بزند، نتیجه تصمیم فرآیندهای داخلی باعث شد او با نام استرالیا به کار خود ادامه دهد.

سعید مظفری‌زاده، یکی از داوران و کارشناسان باسابقه، هم به این مسئله اشاره کرده و در اظهاراتی گفته است واقعاً عجیب است که چطور مسئولان تصمیم گرفتند چنین سرمایه‌ای را به راحتی از فوتبال ایران جدا کنند و به فدراسیونی دیگر بسپارند؛ آن‌هم کسی که می‌توانست سال‌ها اعتبار و افتخار برای داوری ایران کسب کند. مظفری‌زاده تاکید کرده: «تا جایی که من اطلاع دارم، آقای فغانی اصلاً تمایل نداشت زیر پرچم کشور دیگری سوت بزند و این تصمیم، کاملاً از سوی مسئولان کمیته داوران ایران گرفته شد. هنوز هم پاسخ روشنی از مدیران وقت دیده نشده که چرا این اتفاق رخ داد.»

با وجود گذشت چند سال از آن اتفاق تلخ، هنوز هم هواداران فوتبال متوجه دلیل این جابجایی نشده‌اند، و این موضوع همچنان یک علامت سؤال بزرگ برای کارشناسان و افکار عمومی باقی مانده است. واقعاً پشت این تصمیم چه تفکری وجود داشت؟ آیا هدف، انتقام از فرد خاصی بود یا برخوردی صرف با داوری و فوتبال ایران؟ چرا باید از میان معدود اعتبارهای بین‌المللی فوتبال کشور، چنین چهره‌ای را از خود راند؟ این سبک مدیریتی که به جای همراه‌کردن چهره‌های شاخص، آنها را از تیم ملی دور می‌کند، همچنان نقد جدی بر فوتبال ایران است.

در نهایت، نکته جالب توجه آن است که جایگاه و اعتبار فغانی در عرصه جهانی نه تنها با این تصمیم کم‌رنگ نشد، بلکه حضور او به واسطه شایستگی‌های حرفه‌ای در بزرگ‌ترین رقابت‌ها ادامه پیدا کرد؛ حتی برآورد می‌شود پس از پایان دوران داوری، فغانی موقعیت‌های مدیریتی ارزشمندی هم در فیفا یا کنفدراسیون فوتبال آسیا خواهد داشت. اما چه سود که در سال‌هایی که فوتبال ایران از کمبود داوران ملی رنج می‌برد، پرافتخارترین داور تاریخش با نام کشوری دیگر معرفی می‌شود. امشب دوباره میلیون‌ها ایرانی روی قاب تلویزیون شاید هم‌زمان احساس غرور و غمگینی کنند؛ چون بین افتخار و حسرت، همیشه فاصله‌ای عجیب برای نام علیرضا فغانی باقی مانده است.