پتروشیمی جم به‌عنوان یکی از شرکت‌های برجسته فعال در صنعت پتروشیمی کشور، در نخستین ماه سال جاری با کاهش قابل توجهی در شاخص‌های فروش داخلی و صادراتی خود مواجه شده است. اگر این روند کاهشی ادامه پیدا کند، می‌تواند به زنگ خطری مهم برای این غول اقتصادی و بزرگ‌ترین صادرکننده محصولات پتروشیمی تبدیل شود.

بر اساس داده‌های یک‌ماهه منتهی به انتهای فروردین‌ماه ۱۴۰۴، فروش داخلی پتروشیمی جم با کاهش روبرو شده است؛ میزان فروش داخلی این شرکت به ۱۱۷٬۵۵۵ تن رسیده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته حدود ۸ درصد معادل ۹٬۲۲۱ تن کمتر است.

کاهش فروش داخلی تنها بخشی از مشکلات این شرکت است. وضعیت صادرات پتروشیمی جم در این دوره حتی وخیم‌تر گزارش شده است. آمارهای منتشر شده در سامانه کدال نشان می‌دهد که میزان صادرات وزنی شرکت در فروردین‌ماه امسال به ۲۲٬۵۸۸ تن محدود شده، در حالی که در مدت مشابه سال قبل، صادرات حدود ۵۳٬۸۶۱ تن ثبت شده بوده است؛ کاهش بیش از ۵۸ درصدی که برابر با کاهش صادرات ۳۱٬۲۷۳ تن است. چنین افت قابل توجهی می‌تواند نشانه دشواری‌های جدی در بازارهای بین‌المللی، ایرادات در مدیریت فروش یا افت رقابت‌پذیری محصولات پتروشیمی جم باشد که به تبع آن بازارهای صادراتی ایران آسیب می‌بینند.

این شرکت به‌عنوان یکی از زیرمجموعه‌های اصلی صندوق بازنشستگی کشوری، سهم مهمی در تأمین منابع مالی این صندوق دارد. بنابراین، هر گونه افت در سوددهی یا کاهش صادرات پتروشیمی جم پیامدهایی فراتر از عملکرد یک بنگاه اقتصادی دارد و می‌تواند به صورت مستقیم بر وضعیت مالی صندوق و رفاه بازنشستگان اثرگذار باشد.

کاهش قابل توجه سود انباشته و افزایش نگرانی سهامداران

ضعف عملکرد مالی پتروشیمی جم تنها به کاهش فروش محدود نمی‌شود. بررسی صورت‌های مالی حسابرسی شده نیم‌سال منتهی به پایان شهریور ۱۴۰۳ نشان‌دهنده کاهش چشمگیر سود انباشته شرکت است؛ سود انباشته بیش از ۴٬۴۰۰ میلیارد تومان کاهش یافته که معادل ریزش ۴۴ درصدی نسبت به دوره قبل است. این کاهش قابل توجه نمی‌تواند صرفاً ناشی از نوسانات طبیعی بازار باشد.

افزون بر این، هزینه‌های مربوط به فروش، اداری و عمومی شرکت در همین دوره شاهد رشد چشمگیری بوده است؛ با افزایش ۷۴ درصدی هزینه‌ها، این رقم از مرز ۲٬۲۶۹ میلیارد تومان عبور کرده که یک علامت خطر برای وضعیت هزینه‌کرد شرکت به شمار می‌رود.

بررسی صورت‌های مالی حسابرسی نشده ۹ ماهه منتهی به پایان آذر سال ۱۴۰۳ نیز حاکی از تداوم این روند نگران‌کننده است؛ سود انباشته شرکت در پایان آذر نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۵ درصد کاهش یافته و مفهوم آن ادامه روند نزولی در سوددهی شرکت است.

هزینه‌های افزایشی همزمان با کاهش سود

در این بازه ۹ ماهه، هزینه‌های فروش، اداری و عمومی پتروشیمی جم رشد پرسرعتی داشته و با افزایش ۱۱۶ درصدی به ۳٬۲۸۹ میلیارد تومان رسیده است. این روند می‌تواند نشانه ضعف در کنترل مالی، ناکارآمدی عملیاتی یا ساختار پرهزینه شرکت باشد که در صورت عدم اصلاح، می‌تواند تهدیدی جدی برای پایداری سودآوری در آینده باشد.

از سوی دیگر، هزینه‌های مالی پتروشیمی جم نیز به‌طور قابل ملاحظه‌ای افزایش پیدا کرده است؛ در پایان آذر ۱۴۰۳ این هزینه‌ها دو برابر شده و به بیش از ۱۲۱ میلیارد تومان رسیده‌اند. افزایش این هزینه‌ها معمولاً نشان‌دهنده بالا رفتن بدهی‌ها و افزایش نرخ بهره است که فشار مضاعفی بر سود خالص وارد می‌کند و نیازمند دقت بیشتر در مدیریت مالی شرکت است.

پیامدهای ادامه روند کاهشی و ضرورت تجدیدنظر مدیریتی

با توجه به جایگاه پتروشیمی جم به عنوان یکی از کلیدی‌ترین فعالان صنعت پتروشیمی و صادرکننده‌های سرشناس کشور، ادامه روند نزولی در عملکرد مالی و فروش این شرکت نه تنها برای خود پتروشیمی جم نگرانی‌برانگیز است بلکه می‌تواند بر تصویر کلی صنعت پتروشیمی ایران نیز تأثیر منفی بگذارد.

اکنون زمان آن فرا رسیده که مدیران شرکت و نهادهای ناظر با بررسی دقیق اوضاع، راه‌کارهای اساسی برای اصلاح مسیر و بازگشت به رشد پایدار اتخاذ نمایند تا از مخاطرات احتمالی پیش‌رو جلوگیری شود.