جمعه ۱۶ آبان ۱۴۰۴
خشکسالی در ایران هر روز ابعاد گسترده‌تری پیدا می‌کند و هم‌اکنون کشور وارد یکی از بحرانی‌ترین مراحل این پدیده شده است. کاهش بارندگی، بهره‌برداری بی‌رویه از منابع آب‌های زیرزمینی و افزایش دمای هوا، نه‌تنها مشکلات زیست‌محیطی بلکه چالش‌های اجتماعی و اقتصادی بزرگی ایجاد کرده است.
در سال‌های اخیر، شرایط اقلیمی نامناسب در کنار مدیریت نادرست منابع آبی، باعث شده سطح ذخایر سدها کاهش چشمگیری داشته باشد و آب‌های زیرزمینی در بسیاری از نقاط کشور افت شدیدی را تجربه کنند. این بحران به‌ویژه در استان‌های مرکزی، شرقی و جنوبی کشور آشکارتر است؛ مناطقی که کاهش بارش تا ۵۰ درصد نسبت به میانگین طولانی‌مدت گزارش شده و نتایج آن به‌صورت کاهش تولیدات کشاورزی، گسترش گرد و غبار و حتی مشکلات جدی در تأمین آب شرب شهری و روستایی مشاهده می‌شود.
خشکسالی نه‌تنها به‌عنوان یک پدیده هواشناسی بلکه در ابعاد کشاورزی، هیدرولوژی و حتی اجتماعی در کشور قابل مشاهده است. کارشناسان اقلیم‌شناسی هشدار داده‌اند که در برخی مناطق، خشکسالی وارد مرحله چهارم، یعنی مرحله‌ای شده است که پیامدهای اقتصادی و اجتماعی ملموسی دارد.
به عنوان مثال، در استان‌هایی مانند تهران، خراسان رضوی، چهارمحال و بختیاری، لرستان و خوزستان، کمبود‌های جدی آب مشاهده می‌شود که حتی تأمین آب شرب را با خطر مواجه کرده است. چاره کار، تغییر الگوهای مصرف و مدیریت بهتر منابع آبی است، موضوعی که بدون اقدامات فوری ممکن است به جیره‌بندی آب در کلان‌شهرها منجر شود.
برداشت بی‌رویه از منابع زیرزمینی، در کنار کاهش بارندگی، یکی از مهم‌ترین پیامدهای خشکسالی در ایران است. این شرایط در برخی مناطق مانند اصفهان و همدان به بروز پدیده فرونشست زمین منجر شده که خود یک بحران زیست‌محیطی و اقتصادی بزرگ محسوب می‌شود. کارشناسان تأکید دارند که هر سال خشکسالی، اثرات انباشته‌شده‌ای بر منابع آبی برجای می‌گذارد و جبران این خسارت‌ها در کوتاه‌مدت ممکن نیست.
براساس گزارش‌های اخیر:
این کاهش چشمگیر، در کنار افزایش دما، باعث شده فصل‌های بارشی اهمیت مضاعفی پیدا کنند، اما متأسفانه در مناطقی مانند جنوب فارس و بوشهر، زمستان امسال که فصل بارش اصلی محسوب می‌شود، نتوانسته کمبود بارندگی‌های گذشته را جبران کند.
در چنین شرایطی، بارش‌های ناگهانی و غافلگیرکننده مانند سیل، هرچند ممکن است خسارت‌هایی موقتی را برطرف کنند، اما به‌عنوان یک راه‌حل بلندمدت قابل اتکا نیستند و هیچ تأثیری در حل بحران خشکسالی ندارند.
کارشناسان معتقدند که با وجود کاهش طبیعی بارندگی در برخی مناطق، چالش اصلی کشور ناشی از مدیریت نادرست منابع آبی و عدم سرمایه‌گذاری کافی در زیرساخت‌های مربوط به آب‌رسانی و تصفیه است. تغییر در شیوه‌های مصرف، بهینه‌سازی کشاورزی و سرمایه‌گذاری در مهار بحران از جمله اقداماتی است که باید سریع‌تر انجام شود.
ایران وارد یکی از سخت‌ترین مراحل خشکسالی شده است و این بحران در بلندمدت می‌تواند زندگی اجتماعی و اقتصادی کشور را تحت‌تأثیر قرار دهد. با توجه به اینکه آب، منبعی حیاتی و غیرقابل جایگزین است، حل این بحران نیازمند تغییرات اساسی در الگوهای مصرف، مدیریت منابع و توسعه زیرساخت‌هاست.
به نظر می‌رسد تا زمانی که اقدامات عملی و فوری انجام نشود، خشکسالی همچنان به عنوان یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های کشور باقی خواهد ماند.
تمام حقوق برای پایگاه خبری کویر نیوز محفوظ می باشد کپی برداری از مطالب با ذکر منبع بلامانع می باشد.
کویرنیوز