جمعه ۱۶ آبان ۱۴۰۴
طرح‌های عمرانی در ایران، بیش از یک دهه است که درگیر چرخه‌ای فرسایشی شده‌اند؛ روندی که نه‌تنها زمان اتمام پروژه‌ها را به شکل چشمگیری افزایش داده، بلکه هر سال سهم بیشتری از این طرح‌ها به آینده‌ای نامعلوم موکول می‌شوند. در این میان، پرسش اصلی این است که چرا پروژههای جدید در چنین شرایطی تعریف می‌شوند؟
بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، در یک دهه گذشته به طور متوسط تنها ۱۷ درصد از پروژههای عمرانی کشور در سال پایان برنامه به اتمام رسیده‌اند؛ به عبارتی، سالانه ۸۳ درصد این طرح‌ها به سال‌های بعد منتقل شده‌اند.
روند افزایشی طول عمر این پروژه‌ها در سال‌های اخیر، نشان از چالش‌های جدی در مدیریت آنان دارد. طبق آمار، متوسط زمان مورد نیاز برای تکمیل این طرح‌ها از حدود ۷ سال در سال ۱۳۹۳، به ۱۷ سال در لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ رسیده است. همچنین، زمان مورد نیاز برای پایان طرح‌ها در ده سال اخیر روندی صعودی داشته که از ۳.۸ سال در سال ۱۳۹۳ به حدود ۹ سال در سال ۱۴۰۴ افزایش یافته است. این مسئله نه‌تنها منابع مالی کشور را مستهلک می‌کند، بلکه ظرفیت‌های محلی و نیروی کار بومی را نیز فرسوده می‌سازد.
کارشناسان معتقدند که عوامل متعددی در این فرایند نقش دارند، از جمله:
در شرایطی که متوسط عمر پروژههای عمرانی کشور به ۱۷ سال رسیده و محدودیت‌های بودجه‌ای مشکلات دیگری به این چالش‌ها افزوده است، تعریف پروژههای جدید با ضرورت‌های واقعی توسعه کشور همخوانی ندارد. به نظر می‌رسد بسیاری از این پروژه‌ها در سبدی بزرگ و بدون بررسی اولویت‌ها قرار گرفته‌اند.
در چنین شرایطی، برخی کارشناسان راه‌حل را در تدوین یک فرآیند غربالگری مؤثر می‌دانند. این فرآیند باید پروژههای غیرضروری را حذف کرده و تمرکز را به طرح‌هایی معطوف کند که مستقیماً بر اقتصاد محلی، اشتغال‌زایی و عدالت فضایی مؤثر هستند.
برای حل این مشکلات و تسریع در روند تکمیل پروژه‌ها، به عزم ملی و برنامه‌ریزی اصولی نیاز است. راهکارهایی نظیر:
در شرایط فعلی، لازم است نگاه به اجرای پروژه‌ها تغییر کند. به جای تعریف طرح‌های جدید، تکمیل پروژههای موجود، اصلاح سیستم مدیریتی و استفاده از روش‌های نوین تأمین مالی باید در دستور کار قرار گیرد. تنها در این صورت می‌توان انتظار داشت طرح‌های عمرانی کشور از چرخه ناکارآمد کنونی خارج شوند و به جای طولانی شدن بی‌پایان، به نتایجی ملموس منجر شوند.
تمام حقوق برای پایگاه خبری کویر نیوز محفوظ می باشد کپی برداری از مطالب با ذکر منبع بلامانع می باشد.
کویرنیوز