جمعه ۱۶ آبان ۱۴۰۴
در ماه‌های اخیر، پس از سقوط نظام بشار اسد، سوریه وارد مرحله‌ای پیچیده از تحولات شده است. به نظر می‌رسد این تغییرات نه تنها تأثیرات سیاسی و امنیتی گسترده‌ای در سطح داخلی داشته باشد، بلکه بازتاب‌هایی جدی در عرصه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی نیز خواهد داشت. به‌ویژه با افزایش نقش گروه‌های جهادی سلفی همچون تحریرالشام، که تحت رهبری ابومحمد الجولانی قرار دارد، آینده سوریه در دستان این گروه‌ها به نظر می‌رسد. در این وضعیت، بررسی چالش‌ها و فرصتی که در برابر این گروه قرار دارد، امری حیاتی است.
یکی از نکات قابل توجه در تحولات اخیر سوریه، تغییرات فکری و رویکردهای تاکتیکی ابومحمد الجولانی است. در ابتدا، او به‌عنوان رهبر یک گروه سلفی جهادی شناخته می‌شد که هدفی جز مبارزه نظامی علیه رژیم اسد نداشت. اما طی ماه‌های اخیر، تحولاتی در گفتمان او مشاهده شده است که به‌طور خاص به سمت رویکردی پراگماتیک‌تر و واقع‌گرایانه‌تر حرکت کرده است. این تغییر رویکرد ممکن است به تحریرالشام کمک کند تا نفوذ بیشتری در معادلات سیاسی سوریه پیدا کند، چرا که اکنون این گروه توانسته است با گروه‌های اسلام‌گرا و حتی بخشی از معارضان که پیش‌تر گرایش‌های لیبرالی‌تری داشتند، رابطه‌ای منطقی برقرار کند.
با این حال، مهم‌ترین چالش پیش روی جولانی، تقابل با ایدئولوژی‌های گذشته است. او همچنان با میراث فکری و ایدئولوژیک جهادی خود درگیر است و این تضاد ممکن است به یک مشکل جدی تبدیل شود. تعامل او با این دو عرصه ممکن است باعث ایجاد تنش‌های داخلی در تحریرالشام و همچنین دشواری‌هایی در ایجاد ائتلافات با دیگر گروه‌ها شود. به‌ویژه که برخی از گروه‌های سلفی همچنان به رویکردهای سخت‌گیرانه و جهادی خود پایبند هستند.
گروه تحریرالشام اکنون در موضعی است که با تغییرات گفتمانی و تغییر مواضع سیاسی در سطح بین‌المللی روبه‌رو است. اگرچه این گروه سابقه طولانی در مبارزه با رژیم اسد و گروه‌های حامی آن دارد، اما به نظر می‌رسد که در شرایط جدید، تحریرالشام تلاش دارد تا نقش سیاسی بیشتری ایفا کند. یکی از ابعاد این تغییر، تمایل به پذیرش توسط بازیگران بین‌المللی است. پذیرش از سوی برخی کشورها و حتی سازمان‌های بین‌المللی، می‌تواند فرصتی برای این گروه باشد تا در روند آینده سوریه نقش داشته باشد.
با این حال، این تحول ممکن است با چالش‌هایی نیز مواجه شود. رؤیای دموکراتیک‌تری که برخی از گروه‌های معارض در سوریه دارند، ممکن است با رویکرد جولانی و تحریرالشام در تضاد باشد. به‌ویژه که جولانی اخیراً اعلام کرده است که برگزاری انتخابات در آینده نزدیک را به تعویق می‌اندازد و این خود می‌تواند شکاف‌هایی را در میان معارضان سوری ایجاد کند.
از دیگر جنبه‌های قابل توجه تحولات اخیر سوریه، نقش ترکیه است که همچنان در تلاش است تا نفوذ خود را در سوریه حفظ کند. ترکیه، که به‌طور سنتی از گروه‌های معارض سوری از جمله تحریرالشام حمایت کرده است، با سقوط اسد و شکل‌گیری دولت جدید سوریه وارد مرحله‌ای پیچیده‌تر در روابط خود با گروه‌های مخالف اسد خواهد شد.
این موضوع از آنجا اهمیت می‌یابد که ترکیه به دلیل موقعیت جغرافیایی‌اش و روابط گسترده‌ای که با گروه‌های مختلف در سوریه دارد، عامل کلیدی در شکل‌دهی به آینده سیاسی و امنیتی سوریه خواهد بود. این کشور نه تنها با بسیاری از گروه‌های معارض سوری روابط مستحکم دارد، بلکه در کنار آن باید با بازیگران منطقه‌ای و جهانی نظیر روسیه و ایران نیز تعامل کند.
در نهایت، آینده سوریه جدید نه تنها به سیاست‌های داخلی بلکه به تعاملات خارجی آن نیز وابسته است. چالش‌ها و فرصت‌های پیش روی سوریه جدید به شدت تحت تأثیر نقش‌آفرینی کشورهای مختلف، از جمله ایران، روسیه و حتی قطر خواهد بود. در این میان، ایران که به‌عنوان حامی اساسی بشار اسد شناخته می‌شود، باید خود را با تغییرات جدید در سوریه هماهنگ کند و به دنبال یافتن راهی برای حفظ منافع خود باشد. قطر نیز که در سال‌های اخیر در تلاش بوده تا به‌عنوان میانجی در تحولات منطقه‌ای ایفای نقش کند، می‌تواند در آینده‌ای نه‌چندان دور، به‌ویژه در مذاکرات میان گروه‌های سوری و بین‌المللی، نقشی کلیدی ایفا کند.
تحولات سوریه به مرحله‌ای پیچیده و حساس رسیده است. از یک سو، تحریرالشام و جولانی در تلاشند تا از فرصت‌های به‌وجود آمده برای نفوذ بیشتر در ساختار سیاسی آینده سوریه استفاده کنند. از سوی دیگر، کشورهایی همچون ترکیه و ایران، هرکدام به دنبال حفظ نفوذ خود در این کشور جنگ‌زده هستند. در این شرایط، پیچیدگی‌ها و چالش‌های فراوانی در انتظار سیاست‌مداران و گروه‌های مختلف قرار دارد و آینده این کشور تا حد زیادی به تعاملات داخلی و بین‌المللی بستگی خواهد داشت.
تمام حقوق برای پایگاه خبری کویر نیوز محفوظ می باشد کپی برداری از مطالب با ذکر منبع بلامانع می باشد.
کویرنیوز