پژوهشگران مؤسسه فرانسیس کریک در لندن، در یک کشف تازه، به بررسی ژن‌های کروموزوم Y و تأثیر آنها بر باروری مردان پرداخته‌اند. این کشف نه تنها درک ما از علت ناباروری در مردان را به‌طور چشمگیری تغییر می‌دهد، بلکه می‌تواند به توسعه روش‌های درمانی جدید و مؤثر برای این مشکل جهانی کمک کند.

ژن‌های کروموزوم Y و باروری: کشف تأثیرات جدید

مردان به‌طور معمول یک کروموزوم Y و یک کروموزوم X دارند، در حالی که زنان معمولاً دو کروموزوم X دارند. پیش از این، محققان آگاهی کاملی از نحوه تأثیر ژن‌های موجود در کروموزوم Y بر تولید اسپرم و باروری نداشتند. حالا پژوهشگران مؤسسه فرانسیس کریک با بررسی دقیق ژن‌های مختلف روی این کروموزوم، دریافتند که برخی از این ژن‌ها برای تولید اسپرم و باروری ضروری هستند.

در این مطالعه، تیم تحقیقاتی از ۱۳ مدل موش مختلف استفاده کرد که هرکدام ژن‌های مختلفی از کروموزوم Y حذف شده بودند. پس از بررسی ویژگی‌های باروری این موش‌ها، از جمله تعداد فرزندان، تعداد اسپرم‌ها و کیفیت حرکت آنها، مشخص شد که چندین ژن خاص برای باروری حیاتی هستند. حذف این ژن‌ها باعث کاهش تعداد اسپرم‌ها، آسیب به مخزن سلول‌های بنیادی اسپرم یا اختلال در شکل و حرکت اسپرم‌ها می‌شود که نهایتاً به ناباروری می‌انجامد.

حذف چند ژن Y و ناباروری مردان

در میان این ژن‌ها، محققان به ژن‌هایی اشاره کردند که ناحیه AZFa در کروموزوم Y را مدل‌سازی می‌کنند. این ناحیه یکی از علت‌های شایع ناباروری در مردان به‌شمار می‌آید و تشخیص دقیق ژن‌های مسئول آن همیشه چالش‌برانگیز بوده است. حالا، این مطالعه نشان داده که حذف همزمان چند ژن در این ناحیه می‌تواند باعث ناباروری مردان شود، در حالی که حذف تک‌تک آنها اثر چندانی ندارد.

این کشف به محققان این امکان را می‌دهد که عوامل ژنتیکی دخیل در ناباروری مردان را شفاف‌تر شناسایی کنند و شاید روزی بتوانند ژن‌های ازدست‌رفته را در فرآیندهای پزشکی مانند لقاح آزمایشگاهی (IVF) جایگزین کنند.

پژوهش‌های بیشتر و چشم‌انداز درمانی

یکی از نکات مهم این تحقیق، نشان‌دادن تأثیر چند ژن Y بر تولید اسپرم و سایر اندام‌های بدن است. برخی از این ژن‌ها نه تنها در تولید اسپرم، بلکه در اندام‌هایی مانند قلب و مغز نیز فعال هستند و ممکن است نقشی کلیدی در سلامت عمومی انسان داشته باشند. به‌ویژه با افزایش سن، برخی مردان ممکن است کروموزوم Y خود را از دست بدهند، که این موضوع می‌تواند به مشکلاتی مانند آلزایمر یا برخی سرطان‌ها منجر شود.

پژوهشگران به‌دنبال گسترش این مطالعات هستند تا تأثیرات از دست دادن این ژن‌ها را در اندام‌های دیگر موش‌ها بررسی کنند و همچنین راهکارهایی برای درمان ناباروری مردان مبتنی بر اصلاحات ژنتیکی پیدا کنند.

آینده‌ی پژوهش‌های ژنتیکی و کاربرد آنها در درمان ناباروری

«جرمی سابرینی»، پژوهشگر ارشد این پروژه، اشاره کرد که این تحقیق نشان داده است که ژن‌های کروموزوم Y فراتر از آنچه که پیش‌تر تصور می‌شد، برای باروری ضروری هستند. همچنین، «جیمز ترنر»، یکی از پژوهشگران پروژه، بر اهمیت این تحقیق تأکید کرد و گفت که با توجه به شیوع مشکل ناباروری در مردان، مطالعات بیشتر در زمینه ژن‌های Y می‌تواند به‌طور چشمگیری در درمان این مشکل کمک کند.

نتایج این پژوهش در مجله علمی معتبر «Science» منتشر شده است و می‌تواند مبنای پیشرفت‌های علمی و پزشکی بیشتری برای درمان ناباروری در آینده باشد.