بانک مرکزی در آستانه تغییر بزرگ؛ پایان دوره فرزین و رقابت سه گزینه باتجربه برای میرداماد

بانک مرکزی در آستانه تغییر بزرگ؛ پایان دوره فرزین و رقابت سه گزینه باتجربه برای میرداماد

در حالی که بازار ارز ایران در ماه‌های اخیر با نوسانات شدید دست و پنجه نرم می‌کند، گزارش‌ها از درون دولت حکایت از تغییر قریب‌الوقوع در رأس بانک مرکزی دارد؛ تغییری که به‌نظر می‌رسد پاسخی به فشارهای اقتصادی، اعتراضات بخش خصوصی و ناکامی در کنترل قیمت ارز باشد.


پایان مسیر محمدرضا فرزین

محمدرضا فرزین که در دی‌ماه ۱۴۰۱ و با پیشنهاد وزیر وقت اقتصاد از هیئت وزیران رأی اعتماد گرفت، اکنون در آستانه ترک صندلی ریاست بانک مرکزی قرار دارد. او با رویکردی همسو با دولت سیزدهم به میدان آمد، اما سیاست‌های ارزی او نتوانست ثبات مورد انتظار را ایجاد کند.

در آغاز دوره مدیریت فرزین، نرخ دلار آزاد حدود ۴۰ هزار تومان بود؛ با گذشت کمتر از دو سال، این نرخ تقریباً سه برابر شده است.

این جهش، با اثرات زنجیره‌ای از جمله کاهش ارزش پول ملی، افت شدید قدرت خرید مردم، افزایش تورم، و رشد بی‌سابقه نقدینگی همراه بود.


انتقادات گسترده از عملکرد بانک مرکزی

علاوه بر آشفتگی بازار ارز، انتصاب افراد فاقد تجربه در معاونت‌های حساس، سیاست‌های چند‌نرخی، و حراج طلای بانک مرکزی به شکل سکه و شمش، از جمله تصمیماتی بود که آسیب‌های جدی به اعتماد فعالان اقتصادی وارد کرد.

وقفه‌های طولانی در تخصیص ارز وارداتی چرخه تولید را مختل کرده و توزیع کالاها را دچار اختلال نمود؛ موضوعی که برخی کارشناسان، آن را نشانه‌ای از فساد بالقوه در چرخه ارزی توصیف کرده‌اند.

به‌تدریج فشارهای سیاسی و اقتصادی از سوی تولیدکنندگان، واردکنندگان و حتی بدنه دولت شدت گرفت. بر اساس گزارش منابع آگاه، اختلافات جدی میان مدنی‌زاده، وزیر اقتصاد، و فرزین درباره سیاست‌های ارزی و پولی، زمینه‌ساز تصمیم برای تغییر رئیس بانک مرکزی شده است.


سه گزینه اصلی برای جانشینی فرزین

به گفته منابع نزدیک به هیئت دولت، با تأیید نهایی رئیس‌جمهور، یکی از سه گزینه زیر جایگزین فرزین خواهد شد:

  1. عبدالناصر همتی – رئیس کل پیشین بانک مرکزی در دولت روحانی و وزیر فعلی اقتصاد دولت پزشکیان. او تجربه مدیریت در دوره تحریم‌ها و نوسانات بی‌سابقه ارزی را دارد.
  2. طهماسب مظاهری – رئیس سابق بانک مرکزی در دهه ۸۰؛ منتقد سیاست‌های پولی دولت احمدی‌نژاد که به‌دلیل اختلاف نظر از سمت خود استعفا داد.
  3. حسین قضاوی – قائم‌مقام بانک مرکزی در دوره مظاهری و معاون سابق بانک و بیمه وزارت اقتصاد (سال ۱۳۹۴)، با تجربه اجرایی در حوزه بانکداری و بیمه.

هر سه چهره، با سابقه طولانی در بدنه بانک مرکزی، از گزینه‌های مورد اعتماد دولت محسوب می‌شوند و حضور هر یک می‌تواند مسیر متفاوتی در سیاست‌های ارزی آینده رقم بزند.


تحلیل نهایی؛ تغییر ناگزیر در رأس سیاست پولی کشور

بررسی شرایط موجود نشان می‌دهد بحران ارزی، ضعف در کنترل بازار، و نارضایتی گسترده فعالان اقتصادی دولت را ناچار به تغییر در رأس بانک مرکزی کرده است.

ادامه سیاست‌های دوره فرزین، بدون اصلاح ساختاری در نظام ارزی و پولی، می‌تواند به بی‌ثباتی بیشتر بازار و اختلال در مسیر توسعه اقتصادی منجر شود.

از این‌رو، تغییر رئیس کل بانک مرکزی نه یک انتخاب سیاسی، بلکه ضرورتی اقتصادی است؛ ضرورتی برای بازگرداندن اعتماد، کاهش التهاب بازار ارز و بازنگری در مسیر مدیریت نقدینگی کشور.

بیشتر بخوانید: دلار در قله، بورس در سراشیبی؛ نیمسال پرنوسان بازارهای مالی ایران

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *