پنجشنبه ۱۵ آبان ۱۴۰۴
نفت خام به‌عنوان مهم‌ترین منبع انرژی جهان، نقشی کلیدی در اقتصاد بین‌المللی و سیاست جهانی دارد. هرگونه اختلال در عرضه یا تقاضای این کالای حیاتی می‌تواند تعادل بازارها را برهم بزند و اثرات قابل‌توجهی بر رشد اقتصادی کشورهای مصرف‌کننده و تولیدکننده داشته باشد. جنگ‌های منطقه‌ای، به‌ویژه در مناطق نفت‌خیز مانند خاورمیانه، خلیج فارس یا شمال آفریقا، معمولاً باعث ایجاد نااطمینانی در بازار و نوسانات شدید قیمت می‌شوند.
از بسته شدن مسیرهای انتقال نفت گرفته تا کاهش تولید و افزایش هزینه‌های بیمه و حمل‌ونقل، همه این عوامل می‌توانند قیمت جهانی نفت را ظرف چند روز یا حتی چند ساعت تغییر دهند. در این مقاله، تأثیر مستقیم و غیرمستقیم درگیری‌های نظامی بر بازار نفت را بررسی می‌کنیم و نشان می‌دهیم چگونه یک رویداد سیاسی ـ نظامی می‌تواند معادلات انرژی دنیا را تغییر دهد.
تنگه هرمز یکی از مهم‌ترین مسیرهای حمل‌ونقل نفت خام در جهان است و روزانه حدود یک‌پنجم نفت مصرفی جهان از این مسیر عبور می‌کند. وقوع جنگ یا تنش در منطقه می‌تواند عبور نفتکش‌ها را مختل یا متوقف کند، که این موضوع بلافاصله منجر به افزایش قیمت‌ها در بازارهای جهانی می‌شود.
با هرگونه تهدید یا حمله به این مسیر، بیمه نفتکش‌ها افزایش یافته، هزینه حمل بالا می‌رود و عرضه جهانی تحت فشار قرار می‌گیرد، و در نتیجه قیمت‌ها جهش آنی و شدیدی پیدا می‌کنند.
در زمان جنگ، کشورهای تولیدکننده معمولاً با کاهش تولید یا توقف صادرات مواجه می‌شوند، چه به دلیل آسیب به زیرساخت‌ها و چه به دلیل تصمیمات سیاسی. این امر عرضه جهانی را کاهش داده و بازار را ناپایدار می‌کند.
جنگ ایران و عراق در دهه ۱۹۸۰ و حمله به کویت در سال ۱۹۹۰ نمونه‌هایی هستند که باعث سقوط ناگهانی عرضه و افزایش قیمت جهانی نفت شدند.
جنگ‌های منطقه‌ای باعث هجوم سرمایه‌گذاران به معاملات کوتاه‌مدت و حتی احتکار نفت می‌شود. معامله‌گران در بورس‌های انرژی مانند NYMEX یا ICE، با پیش‌بینی افزایش قیمت، قراردادهای آتی می‌خرند و همین فعالیت‌ها فشار بیشتری بر بازار وارد می‌کند.
ترس از کمبود و افزایش تقاضای سفته‌بازان باعث می‌شود حتی قبل از وقوع اختلال واقعی در عرضه، قیمت‌ها به شکل پیشگیرانه بالا بروند.
کشورهای صنعتی بزرگ بیشترین آسیب را از افزایش قیمت نفت می‌بینند، چرا که هزینه تولید، حمل‌ونقل و حتی قیمت کالاهای مصرفی بالا می‌رود. همین امر می‌تواند تورم جهانی را تشدید کند.
برخی کشورها با آزادسازی ذخایر استراتژیک یا توسعه انرژی‌های جایگزین تلاش می‌کنند اثر شوک قیمت را کاهش دهند، ولی این اقدامات معمولاً کوتاه‌مدت و محدود هستند.
برای کاهش اثر جنگ‌ها بر قیمت نفت، تقویت امنیت مسیرهای حمل‌ونقل و ایجاد توافقات بین‌المللی ضروری است. سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های جایگزین و ذخایر استراتژیک می‌تواند تا اندازه‌ای بازار را متعادل کند.
پیشرفت فناوری در استخراج نفت از منابع غیرمتعارف مانند شیل اویل، می‌تواند وابستگی به مناطق پرتنش را کاهش دهد، اما این راهکار نیازمند سرمایه‌گذاری کلان و زمان است.
جنگ‌های منطقه‌ای همواره یکی از مهم‌ترین عوامل بی‌ثباتی در بازار جهانی نفت بوده‌اند. از تهدید مسیرهای حیاتی مانند تنگه هرمز گرفته تا کاهش تولید در کشورهای درگیر، همه این اتفاقات باعث فشار بر عرضه جهانی و در نتیجه افزایش قیمت می‌شود. واکنش سریع بازارها، فعالیت سفته‌بازان و ترس از کمبود واقعی نفت، موجب می‌شود حتی پیش از وقوع اختلال واقعی، قیمت‌ها به‌طور چشمگیری بالا برود. مصرف‌کنندگان بزرگ، از جمله آمریکا، چین و اتحادیه اروپا، معمولاً با تورم و هزینه‌های تولید بیشتر مواجه می‌شوند و ناچارند به راهکارهای کوتاه‌مدت مانند آزادسازی ذخایر یا کاهش مصرف روی بیاورند. در نهایت، تنها مسیر پایدار برای مدیریت این بحران‌ها، تقویت دیپلماسی انرژی، امنیت مسیرهای حمل‌ونقل و سرمایه‌گذاری در انرژی‌های جایگزین است.
برای پیش‌بینی نوسانات قیمت نفت، پیگیری اخبار مربوط به مناطق نفت‌خیز، به‌خصوص خاورمیانه و شمال آفریقا، ضروری است. هرگونه تغییر وضعیت سیاسی یا نظامی می‌تواند اثر فوری بر بازارهای جهانی داشته باشد.
تمام حقوق برای پایگاه خبری کویر نیوز محفوظ می باشد کپی برداری از مطالب با ذکر منبع بلامانع می باشد.
کویرنیوز