مایکروسافت با معرفی رایانه نوری آنالوگ (AOC)، گامی جسورانه به‌سوی آینده‌ای برداشته که در آن محاسبات نه با جریان الکترون بلکه با سرعت نور انجام می‌شوند. این نوآوری می‌تواند اجرای مدل‌های هوش مصنوعی را تا صد برابر سریع‌تر کند، مصرف انرژی را به شکل چشمگیری کاهش دهد و معادلات صنایع مالی و پزشکی را از نو بنویسد.

فراتر از تراشه‌های سیلیکونی سنتی

آنچه مایکروسافت در بخش Microsoft Research توسعه داده، یک سیستم محاسباتی کاملاً متفاوت از رایانه‌های امروزی است. رایانه‌های دیجیتال فعلی بر پایه پردازش صفر و یک در تراشه‌های سیلیکونی کار می‌کنند، اما AOC از اصول فیزیک نوری برای پردازش داده‌ها بهره می‌گیرد. در این مدل، «نور» حامل اصلی اطلاعات است و نتیجه، سرعتی سرسام‌آور و بازدهی انرژی چندین برابر بهتر از سخت‌افزارهای کلاسیک خواهد بود.

ساخت با قطعات ارزان، هدف تولید انبوه

شاید تصور شود چنین فناوری پیشرفته‌ای نیاز به تجهیزات پیچیده و بسیار گران دارد؛ اما تیم سازنده با استفاده از میکرو LEDها، لنزهای نوری معمولی و حتی سنسورهای دوربین‌های موبایل موفق شده‌اند نمونه اولیه را بسازند. این موضوع نشان می‌دهد اگرچه ایده پیشرفته است، موانع تولید انبوه آن نسبتاً پایین خواهد بود.

دوقلوی دیجیتال؛ شبیه‌سازی برای توسعه سریع

یکی از بخش‌های جالب این پروژه، ایجاد یک «Digital Twin» است — نسخه نرم‌افزاری از AOC که رفتار سخت‌افزار واقعی را با دقت بالا شبیه‌سازی می‌کند. محققان با این ابزار می‌توانند بدون نیاز به ساخت مداوم نمونه فیزیکی، تست‌های خود را در مقیاس وسیع انجام دهند، سناریوهای مختلف را بررسی کنند و حتی نتایج را با همتایان خود در دیگر نقاط جهان به اشتراک بگذارند.

آزمایش در بانکداری؛ تسویه بین ۱۸۰۰ طرف

مایکروسافت در همکاری با بانک بارکلیز، این سیستم را روی بهینه‌سازی و تسویه تراکنش‌های اوراق بهادار آزمایش کرده است. نتیجه چشمگیر بود: هزاران تراکنش بین ۱۸۰۰ طرف در زمانی کوتاه و با مصرف منابع کمتر انجام شد — عملکردی که می‌تواند ساختار فعلی زیرساخت‌های مالی را متحول سازد و سرعت بازارهای سرمایه را به سطحی بی‌سابقه برساند.

سلامت؛ MRI پنج دقیقه‌ای

در حوزه پزشکی، «دوقلوی دیجیتال» AOC در بخش بازسازی تصاویر MRI عملکردی خیره‌کننده داشت. اسکن‌هایی که معمولاً ۳۰ دقیقه به طول می‌انجامند، با این فناوری می‌توانند در حدود ۵ دقیقه تکمیل شوند؛ تغییری که به معنای کاهش قابل توجه زمان انتظار بیماران و افزایش ظرفیت مراکز درمانی است.

هوش مصنوعی با مقیاس بزرگ و انرژی کمتر

هرچند نسخه اولیه این سیستم تنها قادر است ۲۵۶ پارامتر را پردازش کند، تیم تحقیقاتی معتقد است با کوچک‌سازی بیشتر و توسعه زیرساخت، ظرفیت پردازش به میلیون‌ها یا حتی میلیاردها پارامتر خواهد رسید. این یعنی مدل‌های زبانی و بینایی پیچیده، که امروز به زیرساخت‌های عظیم و پرهزینه نیاز دارند، می‌توانند روی سیستمی بسیار بهینه‌تر و کم‌مصرف‌تر اجرا شوند.

یانس گلادرو، از محققان این پروژه، می‌گوید:

«AOC می‌تواند در مصرف انرژی تا ۱۰۰ برابر صرفه‌جویی کند. این یک گام حیاتی برای ساخت مدل‌های هوش مصنوعی با رویکرد پایدار و مقیاس‌پذیر است.»

آینده‌ای که می‌تواند قوانین بازی را تغییر دهد

مایکروسافت با این نوآوری نه‌تنها رقیبی تازه برای تراشه‌های سیلیکونی معرفی کرده، بلکه امکان بازطراحی کامل زیرساخت‌های بانکی، پزشکی و هوش مصنوعی را به وجود آورده است. اگرچه AOC هنوز در فاز اولیه توسعه قرار دارد، اما مسیر پیش روی آن، بیشتر به یک انقلاب فناورانه شباهت دارد تا یک پیشرفت تدریجی.