جمعه ۱۶ آبان ۱۴۰۴
هر صبح زینت، مقابل آینه ترک‌خورده‌اش می‌ایستاد و روی خطوط پیشانی‌اش انگشت می‌کشید و با خودش زیر لب می‌گفت: «واقعاً این منم؟ همون دختری که بیست سال داشت؟» آینه طوری به او انعکاس می‌داد که انگار لبخند می‌زد یا شاید هم او را به سخره می‌گرفت.
زینت با چادر گلدار و بوی نفتالین نشسته، بارها و بارها از نوه‌اش، لیلا، می‌پرسید: «تو چین و چروک‌ها رو می‌بینی؟ به نظرت باعث نمی‌شن پیری‌ام بیشتر معلوم شه؟» لیلا که بعد از سرزدن به اینستاگرام گوشی را کنار گذاشته بود، با خنده جواب می‌داد: «مامان‌جون، هنوزم خوشگل هستی!» با این حال زینت قانع نمی‌شد. لیلا به او عکس زن‌های جوانی را نشان می‌داد با گونه‌های برجسته و لب‌های پر، صورت‌هایی که اثری از آفتاب دیدن روی‌شان نبود. زینت غرق در تماشا و با قلبی تندتَرْ می‌نگریست؛ به خودش می‌گفت شاید او هم بتواند همان ظاهر را داشته باشد.
یک روز در مطب پزشکی جوان، غرق در بوی ادکلن پزشک و پوسترهایی بر دیوار با چهره‌هایی بدون هیچ نقص و شبیه عروسک‌های چینی، نشسته بود. پزشک با لبخندی فرمالیته رو به او گفت: «خانم، اگر صورتت رو لیفت کنی می‌تونی بیست سال جوون‌تر شی. ضمن اینکه بوتاکسم هست، کم‌هزینه و سریع.» زینت در فکر فرو رفت. یاد روزهای جوانی‌اش، شادی‌ها و نگاه‌های مخصوص آن ایام برایش زنده شد. اما حالا در آینه فقط بیگانگی می‌دید.
در شب، روی تخت خواب، با خودش زمزمه می‌کرد: «اگه این چین و چروک‌ها از بین بره، صورتم شبیه اون روزها بشه، شایدم دوباره همون زینت قبلی باشم؛ شاید دوباره دیده بشم.» بعد اما صدای دیگری در ذهنش بود، شبیه به صدای باد سردی که از پنجره کمی باز وزیدن گرفته: «واقعاً تو کی بودی؟ این خط و خطوط صورتت داستان زندگی‌ات نیست؟ همین خنده‌ها و گریه‌ها نبود که این نشونه‌ها رو تو صورتت کشید؟»
صبح دوباره مقابل آینه ایستاد و انگشتی روی شکستگی آینه کشید؛ انگار قصد لمس کردن خودش را داشت. چادرش را پوشید و به لیلا رو کرد: «امروز می‌خوام آرایشگاه برم، موهامو رنگ کنم. شاید همین کافی باشه.» لیلا لبخند زد و گفت: «تو همیشه قشنگی مامان‌جون.» ولی درون زینت، هنوز صدای آینه شکسته تکرار می‌شد: «زینت، تو کی بودی؟»
شیوع بی‌سابقه عمل‌های زیبایی در کشور، حتی در بین سالمندان، از ترکیب عوامل روانی و اجتماعی ریشه می‌گیرد که در این سال‌ها بیش از پیش خود را نشان داده. ریشه‌های فردی، فشارهای فرهنگی و نفوذ شبکه‌های اجتماعی، از جمله زمینه‌هایی هستند که به‌شکل مستقیم و غیرمستقیم رفتارهای زیبایی‌طلبانه را تشدید کرده‌اند.
جراحی زیبایی در ۶۷ سالگی: سالمندانی که دنبال نسخه جوان‌تر خودشان هستند
اما این رغبت و انگیزه از کجا می‌آید و چرا حتی افراد پا به سن گذاشته به سمت این عمل‌ها می‌روند؟
یک پژوهش نشان داده: ۶۸ درصد مراجعان عمل‌های زیبایی، حتی در سنین بالا، باور دارند که تغییر ظاهرشان ارتباط اجتماعی یا شغلی موفق‌تری برایشان به دنبال خواهد داشت. در واقع، تمایل به بهبود تصویر ذهنی و بالا رفتن اعتماد به‌نفس، مهم‌ترین علت روان‌شناختی برای پررنگ شدن این نوع عمل‌هاست. تحقیق انجام‌شده در تهران در سال ۲۰۲۵ نشان می‌دهد که بسیاری، حتی سالمندان، با این طرز فکر سراغ جراحی و ترمیم‌های زیبایی می‌روند. آنها دوست دارند جلوه‌ای جوان‌تر به ظاهرشان بدهند تا شاید نشانه‌های پیری همچون چین و چروک و افتادگی پوست کمرنگ‌تر شود.
از دیگر عوامل اثرگذار، فشارهای اجتماعی و زیبایی‌شناسی هستند که با موج شبکه‌های اجتماعی به ویژه اینستاگرام حتی نسل سالخوردهتر را هدف قرار داده‌اند. پژوهشی دیگر از دانشگاه تهران در سال ۲۰۲۳ خبر می‌دهد که ۶۸ درصد زنان گروه سنی بین ۲۰ تا ۴۰ سال، با تأثیر از تصاویر اینفلوئنسرها و چهره‌های مشهور، به جراحی زیبایی روی آورده‌اند. این موج حتی به سالمندان رسیده، به خصوص آن‌هایی که هنوز در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی فعال هستند. انتشار تصاویر چهره‌ها و بدن‌های «ایده‌آل» آنان را وادار می‌کند که برای پذیرش اجتماعی بیشتر، ظاهرشان را جوان نگه دارند.
بر اساس آمار، ۷۲ درصد بانوان سنین ۲۵ تا ۴۵ سال ساکن تهران، داشتن اندام لاغر و ظاهری بی‌چربی را برای پیشرفت و برتری اجتماعی لازم می‌دانند. همین طرز فکر در بین جمعیت سالمندان، به ویژه زنان، هم دیده می‌شود؛ کسانی که نگران از دست رفتن جذابیت یا کنار گذاشته شدن در محیط اجتماعی‌شان هستند. عمل‌هایی مانند لیفتینگ صورت، جراحی پلک و تزریق بوتاکس اکنون حتی در میان افراد مسن‌تر، طرفداران پیدا کرده و روشی شده برای مقابله با نمودهای پیری و نگه داشتن ظاهری جذاب‌تر و مطابق خواسته جامعه.
مرز میان هراس از چاقی (فت‌فوبیا) و ترس از کهنسالی (ایجیزم) کمرنگ‌تر از همیشه شده و همین مسئله سالمندان را نیز هدف قرار داده. طبق نتایج یک پژوهش دیگر از دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی (۲۰۲۴)، ۷۲ درصد زنان ۲۵ تا ۴۵ سال در تهران اعتقاد دارند فقط با بدن لاغر و بی‌چربی شانس موفقیت اجتماعی دارند. حتی زنان سالخوردهتر هم تحت تأثیر این ترس از دست دادن جذابیت قرار دارند و برای مقابله با آن سراغ اقدامات زیباسازی صورت یا بدن می‌روند.
افسردگی و اضطراب نیز از جمله انگیزه‌هایی هستند که گروهی از سالمندان را به جراحی زیبایی ترغیب می‌کنند. یافته‌های مطالعه‌ای در تهران (۲۰۲۵) نشان می‌دهد بخشی از مراجعه‌کنندگان، به‌ویژه زنان سالمند، به دلیل رضایت نداشتن از چهره یا بدنشان، دچار احساس افسردگی و اضطراب اجتماعی هستند. اثرات پیر شدن بدن، اعم از تغییر در قوام پوست یا افزایش وزن، می‌تواند این حس منفی را تشدید کند و بسیاری برای فرار از گوشه‌گیری روحی به سراغ جراحی می‌روند.
در این میان، جامعه‌ای که پذیرش و موفقیت را تا حدی وابسته به ظاهر می‌داند، فضای رقابتی پایداری خلق کرده که سالمندان احساس می‌کنند باید برای باقی ماندن در این رقابت، با نسل جوان‌تر همراهی کنند. مخصوصاً زنانی که هنوز در محیط خانواده یا جمع‌های اجتماعی نقش فعالی دارند، بیشتر تحت تأثیر این فضا قرار می‌گیرند.
ارجاعات فرهنگی به الگوهای غربی، همچون چهره و اندام متناسب سلبریتی‌های هالیوودی، با وساطت شبکه‌های اجتماعی و به ویژه اینستاگرام، حتی نگاه سالمندان به مقوله زیبایی و گذر عمر را دگرگون کرده است. برخی باور دارند که روند پیری را با عمل زیبایی می‌توان به تعویق انداخت و چهره‌ای جوان‌تر ارائه داد.
از مهم‌ترین عوامل ترغیب‌کننده دیگر، بالا رفتن دسترسی و کاهش قیمت همین خدمات است. آمارها از ISAPS در ۲۰۲۳ نشان می‌دهند ایران یکی از مقرون‌به‌صرفه‌ترین کشورها برای جراحی زیبایی است؛ به عنوان نمونه، هزینه یک لیفت صورت در ایران نسبت به کشورهای غربی به مراتب پایین‌ترست (بین ۶۰ تا ۱۵۰ میلیون تومان). به همین خاطر، حتی افرادی با سطح درآمد متوسط هم حالا امکان عمل زیبایی را دارند.
در گذشته نشانه‌های بالا رفتن سن، مانند چین و چروک و موی سفید، در فرهنگ ایرانی امری طبیعی و حتی نماد احترام و تجربه بود، اما امروز تبدیل به فاکتورهایی شده‌اند که باید رفع شوند؛ به ویژه تحت تأثیر رسانه‌ها و شبکه‌های مجازی. رایج شدن روش‌های غیرتهاجمی، مثل بوتاکس و فیلر و نیز جراحی‌هایی مثل لیفتینگ یا جراحی‌های پلک، همه نشانه گرایش جدید است.
محیط خانواده و جو همسالان، نقش کلیدی در گرایش سالمندان به این تغییرات داشته است؛ مخصوصاً زنانی که در جمع‌هایی با تأکید بر ظاهر یا گروه‌هایی جوان‌تر حضور دارند و می‌خواهند خود را با جمع تطبیق دهند.
مسئله علاقه بانوان سالمند به جراحی زیبایی، از فشار نقش‌های جنسیتی حاضر در فرهنگ ایران هم ناشی می‌شود. مطالعه‌ای در تهران (۲۰۲۵) آمار داده که بالای ۹۰ درصد مراجعان این جراحی‌ها را زنان تشکیل می‌دهند. همین فشار مضاعف فرهنگی باعث شده سالمندان زن بیش از پیش برای حفظ موقعیت خانوادگی و اجتماعی‌شان به استانداردهای مطلوب زیبایی وفادار بمانند.
چرا انجام جراحی زیبایی در ایران ارزان است؟
کاهش ارزش پول ملی در مقابل ارزهای خارجی مانند دلار و یورو، هزینه خدمات درمانی و زیبایی را به میزان قابل توجهی پایین آورده. در مقایسه با کشورهای غربی یا حتی همسایه‌هایی مثل ترکیه، انجام جراحی‌هایی مانند رینوپلاستی در ایران با رقم‌هایی مانند ۳۰ تا ۸۰ میلیون تومان صورت می‌گیرد که معادل چند صد دلار برای یک توریست خارجی است؛ همین عمل در آمریکا بین ۵ تا ۱۵ هزار دلار هزینه دارد.
همچنین به دلیل هزینه پایین‌تر زندگی و دستمزد در کشور، پرداختی‌های کارکنان بخش درمان یا حتی جراحان نسبت به غربی‌ها پایین‌تر است، هرچند سطح مهارت و تجربه آنان کاملاً رقابتی است.
وجود مراکز متعدد تخصصی و جراحان ماهر، به ویژه در کلان‌شهرهایی مانند تهران، شیراز و مشهد، باعث شده رقابت بالا رفته و هر مرکز برای جذب مشتری قیمت پایین‌تری ارائه دهد. از این رو، رشد تقاضا و توان بالای پاسخگویی بازار، موجب شده قیمت‌ها برای همه، حتی سالمندان، در دسترس قرار بگیرد.
زیرساخت‌های مناسب، میزان بالای متقاضیان و سیاست قیمت‌گذاری انعطاف‌پذیر، همگی نقش داشته‌اند که ایران را به یکی از مقاصد اصلی توریسم سلامت منطقه بدل کنند. حتی با وجود اینکه اغلب بیمه‌ها چنین عمل‌هایی را پوشش نمی‌دهند، یارانه‌های دولتی و تولید بخشی از تجهیزات در داخل، قیمت تمام‌شده را پایین نگه می‌دارد.
حجم زیاد متقاضی و پایه وسیع بازار داخلی (به ویژه با غالب بودن حضور زنان با نسبت بیش از ۹۰ درصد) امکان ارائه سرویس با قیمت پایین‌تر را برای کلینیک‌ها فراهم کرده است. تأثیر شبکه‌های مجازی، به خصوص اینستاگرام، نیز با کشاندن بانوان از سنین پایین تا سالمندی به سوی این خدمات، همچنان پابرجا است.
برای توریست‌های درمانی، پکیج‌هایی شامل اقامت و حمل و نقل و جراحی با نرخ مناسب عرضه می‌شود. برخلاف برخی کشورها، نظام قیمت‌گذاری خدمات زیبایی در ایران بسیار منعطف‌تر است و هر پزشک با توجه به شهرت و سابقه و جزئیات عمل، قیمتی متفاوت ارائه می‌دهد، این مسئله هم به نفع متقاضیان است.
نمونه هزینه‌های جراحی زیبایی در ایران بر اساس آمار سال ۲۰۲۵ (به تومان):
در نهایت، همه این عوامل باعث شده‌اند سالمندان ایرانی هم به جمع علاقه‌مندان به جراحی زیبایی بپیوندند و با رغبت بیشتری سمت بوتاکس و دیگر راه‌های جوانسازی بروند.
نظر شما چیست؟ آیا شما هم با این حجم گرایش روبه‌رو بوده‌اید؟
تمام حقوق برای پایگاه خبری کویر نیوز محفوظ می باشد کپی برداری از مطالب با ذکر منبع بلامانع می باشد.
کویرنیوز