پنجشنبه ۱۵ آبان ۱۴۰۴
با درگذشت پاپ فرانسیس، رهبر فقید و اصلاح‌گر کاتولیک‌ها، بار دیگر تفاوت‌های دیرینه و سرنوشت‌ساز میان دو دین بزرگ جهان، اسلام و مسیحیتِ کاتولیک، به صدر گفت‌وگوهای مذهبی آمده است. در ادامه، مهم‌ترین اختلافات الهیاتی و مناسکی میان این دو آیین را با نگاهی تحلیلی مرور می‌کنیم:
در کلیسای کاتولیک، پاپ به‌عنوان “پدر معنوی” و مقتدای عالی‌رتبه شناخته می‌شود که اصلی‌ترین تصمیمات دینی قرون اخیر با امضای او تایید شده است. انتخاب پاپ، آداب خاص دارد و او نمادی از وحدت در میان کاتولیک‌هاست. در اسلام اما، هیچ فرد یا نهاد مرکزی معادل با پاپ وجود ندارد و هر شاخه، الگوی رهبری دینی خود را داراست.
یکی از عمده‌ترین اختلافات، دیدگاه دو دین نسبت به ذات الهی است. آموزه تثلیث در مسیحیت کاتولیک بر وجود سه اقنومِ “پدر، پسر و روح‌القدس” در قالب یک خدا تأکید دارد؛ موضوعی که آموزه‌های اسلامی آن را نفی می‌کنند و تنها بر یگانگی مطلق خداوند تأکید می‌کنند. مسلمانان باور دارند هر گونه تقسیم یا مشارکت در ذات الهی، با اصل توحید در تضاد است.
کاتولیک‌ها عیسی مسیح را هم انسان و هم خدا می‌دانند و باور دارند او برای رستگاری بشر به صلیب کشیده شد. اما قرآن بر پیامبری عیسی و معجزات او با اذن خدا تأکید دارد و واقعه تصلیب را رد می‌کند. این تفاوت، نگرش‌ها به نجات، گناه و نقش انسان در جهان را به‌کلی از هم جدا می‌کند.
در کیش کاتولیک، بخشش و رستگاری تنها در گرو ایمان به عیسی مسیح و در پیوند با کلیسا میسر است؛ درحالی‌که اسلام، عمل صالح و ایمان به خداوند یگانه را معیار رهایی می‌داند و راه نجات را برای همگان باز می‌داند، فارغ از بستگی به یک گروه خاص.
روح مناسک در کاتولیسیسم با آیین‌های نمادین و واسطه‌گرانه، همچون عشای ربانی، غسل تعمید و اعتراف، پیوند خورده است اما آیین‌های مسلمانی بر اساس پنج رکن ایمان، کاملاً فردی و مستقیم با خداوند برقرار می‌شود. واسطه‌ای میان انسان و پروردگار نیست.
کتاب مقدس مسیحیان در دو بخش عهد عتیق و جدید قرار دارد و تبلیغ و تفسیر سنتی نقش اساسی در فهم آن ایفا می‌کند. اما مسلمانان قرآن را تنها سخن مستقیم و غیرقابل‌تحریف خدا می‌دانند که توسط پیامبر اسلام دریافت شده است.
آموزه عصمت پاپ در کلیسای کاتولیک، ادعا می‌کند پاپ در امور دینی و اخلاقی بی‌خطا است؛ ادعایی که تاریخ نمونه‌هایی از چالش با آن را ثبت کرده است. در اسلام، فقط پیامبران و امامان از خطا مصون شمرده می‌شوند و هیچ کس در جایگاه پاپ قرار ندارد.
در کاتولیسیسم، واقعه تصلیب و رستاخیز پایه‌ای‌ترین اصل ایمان است و نجات از طریق ایمان به این رویداد معنا می‌یابد. در اسلام اما، این ماجرا رد می‌شود و اعتقاد بر این است که عیسی هرگز مصلوب نشد و خدا او را نجات داد.
با اینکه تفاوت‌های کلامی و فلسفی بسیاری میان این دو دین بزرگ وجود دارد، تجربه معاصر نشان داده است که دیالوگ بین‌ادیانی و تعامل فکری، ضمن شفاف‌سازی اختلافات، می‌تواند زمینه‌ساز همکاری‌های اخلاقی و اجتماعی مشترک نیز باشد. پاپ فرانسیس با اهتمام به گفت‌وگوی ادیان، گامی مؤثر در این جهت برداشته بود.
تمام حقوق برای پایگاه خبری کویر نیوز محفوظ می باشد کپی برداری از مطالب با ذکر منبع بلامانع می باشد.
کویرنیوز